Financiële verschillenanalyse per programma

De overschrijdingen op onderhoud en beheer Rensenpark, Drommedaar en Hospershuis betreft voornamelijk een stijging van gas en elektra.

De overschrijding is het gevolg van de afronding aanbesteding 'tekenbeheer' (Tekeningbeheer is bedoeld voor het optimaliseren van alle tekeningen van de gebouwen en is noodzakelijk voor efficiënt beheer van gemeentelijk vastgoed). De kosten zijn in 2023 terechtgekomen, doorschuiven van onderhoudswerkzaamheden door onderbezetting of het niet kunnen leveren van materialen en de applicatie voor onderhoudswerkzaamheden is overgedragen vanuit team Automatisering naar team Vastgoed en wordt daarmee niet meer ondersteund. Team Vastgoed heeft extra ondersteuning gehad voor het inrichten van de applicatie.

De overschrijding heeft te maken met  onderhoudswerkzaamheden die zijn doorgeschoven vanuit 2022 naar 2023 vanwege onderbezetting of het niet kunnen leveren van materialen,  hogere energiekosten € 38.000, hogere kosten voor inzet beheerder MFC Schoonebeek € 34.000 hogere zakelijke lasten € 54.000 en diverse kleine verschillen € 29.000.

De overschrijding van Niet In Exploitatie Genomen Gronden is het gevolg van vertrek van collega's en daardoor extra inhuur. Team grondzaken is bezig met een inhaalslag met betrekking tot grondovereenkomsten (jarenlang te weinig of niet betaald) Verder zijn de zakelijke lasten op de panden fors gestegen.

De overschrijding is het gevolg van dat er functies zijn ingevuld terwijl er niet voldoende uren voor stonden waardoor de werkelijke loonsom hoger is dan begroot. In de realisatie is gebleken dat er onvoldoende uren zijn geschreven op projecten die bedoeld zijn als  dekking op de loonsom en er is extra ingehuurd in verband met onderbezetting.

Er zijn meer objecten overgedragen die gesloopt moeten worden dan begroot.

Kleine verschillen per saldo.

Betreft een voordeel voor onderhoud, hard- en software. In het nieuwe GRP is rekening gehouden met dit voordeel.

Er zijn minder metingen en monitoring uitgevoerd voor riolering.

Nadeel wordt grotendeels veroorzaakt door extra loonkosten van een nieuwe opzichter/toezichthouder als gevolg van pensionering van bestaande opzichter/toezichthouder.

Naast het nadeel op onderhoudskosten van € 139.000 lopen er nog verplichtingen van € 141.000. Het nadeel is hoger dan is gepresenteerd. Dit voordeel wordt betrokken bij de resultaatbestemming jaarrekening 2023. Bij Berap I 2024 zal het bestemmingsvoorstel ingediend worden.

Vrijval voorziening dubieuze belastingdebiteuren.

Na verwerking van de prognose voor het volume van programma 5 zijn er nog  nieuwe geplande investeringen geraamd. Dit nadeel valt weg tegen het voordeel op de kapitaallasten bij maatregelen riolering POR.  Daarnaast zijn er als gevolg van onder ander capaciteitsproblemen enkele rioleringsprojecten naar achteren geschoven in de planning (temporisering). Hierdoor zijn er ook minder uitvoeringskosten  gemaakt door externe adviesbureaus en aannemers.

De mutatie voorziening riool wordt bepaald op basis van een kostendekkendheidsberekening. Zijn de kosten hoger dan de baten dan onttrekken we het verschil aan de voorziening en zijn de kosten lager dan de baten dan storten we het verschil in de voorziening. Op begrotingsbasis wordt uitgegaan van een gemiddeld investeringsbedrag op basis van het GRP. Compensabele BTW over dit investeringsbedrag mogen wij hierbij toerekenen aan onze kosten.
Bij de jaarrekening bepalen we vervolgens op basis van realisatiecijfers onze daadwerkelijke kostendekkendheid. De werkelijke investeringen vallen een stuk lager uit en schuiven op in de tijd. Dit komt onder andere door capaciteitsproblemen, veelal uitgangspunten die nog onbekend zijn, werk met werk maken en de lange doorlooptijd van de voorbereiding (onderzoeken duren langer door krapte arbeidsmarkt). Hierdoor vallen enerzijds kapitaalslasten vrij, maar anderzijds hebben wij hierdoor ook een voordeel op compensabele BTW.
Echter kunnen wij vervolgens ook minder kosten BTW toerekenen aan de kostendekkendheidsberekening riool. Dat heeft als indirect effect dat dit een nadeel geeft voor de exploitatie.

Bij het opstellen van de begroting 2023 is er rekening gehouden met extra lasten van € 283.000,- voor de vervanging van de PMD en GFT minicontainers. Deze vervanging heeft niet plaatsgevonden waardoor de lasten ook niet zijn ontstaan. Tevens is bij de begroting 2023 een budget aangevraagd voor de investeringen voor de voorzieningen ter grote van € 481.000,- en inzamelkosten voor PMD hoogbouw ter grote van € 192.000,-.  Hierbij was de inschatting gemaakt dat er in de exploitatie niet voldoende middelen zouden zijn om deze extra lasten te dekken, waardoor er een beroep zou moeten worden gedaan op de voorziening. Uiteindelijk was deze onttrekking niet noodzakelijk en zijn de bovengenoemde kosten vanuit de exploitatie gedekt.
Door de toename van kosten veroorzaakt door hogere loonkosten, onvoorziene indexaties, verhoogde brandstofkosten en nieuwe verwerkingscontracten voorzien wij in de komende jaren een forse stijging van de afvalstoffenheffing. Om een progressieve stijging van het tarief afvalstoffenheffing in de komende jaren te voorkomen stellen wij voor om € 1.500.000,- (inschatting) vanuit het positieve jaarrekeningresultaat 2023 te storten in de voorziening afvalstoffenheffing. Bij Berap I 2024 zal het bestemmingsvoorstel ingediend worden.

Door de ontdekking een foutieve verdeling en foutieve boeking van de structurele indexatie op PO Area heeft er een budget neutrale correctie tussen afval (taakveld 7.3) en schoonhouden wegen (taakveld 2.1) plaatsgevonden. Hierdoor vallen de begrote lasten op afval (taakveld 7.3) circa € 450.000,- hoger uit dan primair begroot.

Vanuit de kostendekkendheid afvalstoffenheffing komt een dekkingspercentage van 97,65% met een bijbehorende onttrekking uit de voorziening van € 335.000,-. Dit wijkt af van de begroting waar in de tussentijdse cijfers reeds € 700.000,- aan tekorten vanuit de verwachte opbrengsten is verwerkt. Per saldo leidt de realisatie tot een lagere onttrekking uit de voorziening.

Vrijval voorziening dubieuze belasting debiteuren als gevolg van opschonen boekhouding.

Lagere lasten inzameling zwerfafval.

Op de Programma's Milieu is een lagere uren inzet gerealiseerd dan begroot. Dit is onder andere veroorzaakt door het moeizaam in kunnen vullen van vacatures, een nieuwe medewerker is nooit 100% productief en ziekteverzuim. Tevens zijn bepaalde taken niet nodig geweest en zijn andere taken geïntensiveerd. Dit zorgt voor onderlinge verschuivingen.

Het jaarplan bodem bestaat uit diverse bodemprojecten die worden uitgevoerd door de RUD. Een deel van de projecten zijn afgerond tegen lagere kosten dan verwacht. Andere projecten hebben minder voortgang geboekt dan verwacht waardoor de kosten niet volledig zijn gemaakt in 2023, daarnaast zit er ook een stelpost in het jaarplan bodem 2023 waarop geen aanspraak is gedaan. De afronding van deze projecten zijn al meegenomen in het jaarplan bodem 2024.

In het begin van het vierde kwartaal van 2023 is er een subsidieregeling geopend inzake de bodemdaling in Nieuw-Amsterdam. Er zijn in 2023 minder aanvragen geweest dan begroot. We verwachten meer aanvragen in 2024. Een deel van dit voordeel € 100.000 wordt betrokken bij de resultaatsbestemming jaarrekening 2023. Bij BERAP I 2024 zal het bestemmingsvoorstel ingediend worden.

De formatie van team ROW heeft nog ruimte om nieuwe mensen aan te trekken. De markt is echter zodanig, dat er weinig tot geen ervaren stedenbouwkundigen of juridisch planologen zijn aan te trekken. Wel hebben we aantal nieuwe onervaren maar getalenteerde medewerkers aangenomen. Zij moeten het vak nog leren. Pas in de loop van de tijd kunnen zij (in toenemende mate) een deel van hun inzet ten laste van projecten brengen. Om de productie gaande te houden hebben we mensen ingehuurd. Dat is duurder dan de beschikbare loonsom. (€ 254.000).  Overige diverse kleine verschillen bedragen € 14.000.

De niet gebruikte middelen omgevingsplan worden gestort in de reserve (zie mutatie reserve). Deze middelen zullen volgend jaar opnieuw aangewend worden om de werkzaamheden voort te zetten.

Nieuwe facilitaire projecten in 2023 die nog niet volledig zijn uitgevoerd en waarvan de begrote lasten en baten nog niet volledig zijn aangewend, onder andere Erica project aan de Zende, Emmen bouwplan ten noorden van de Molenstraat, Klazienaveen 3 woningen aan de Schoorstraat.

Facilitaire projecten gestart voor 2023 waarvan de restantbudgetten per 01-01-2023 voor de lasten en baten niet in de begroting zijn verwerkt.

Minder uitgaven voor realisatie grondexploitaties woningbouw en bedrijventerreinen dan geraamd in de herzieningen grondexploitaties die opgesteld zijn bij jaarrekening 2022.

Toevoeging aan voorziening voor negatieve grondexploitaties. Met name woonwijk Delftlanden, Klokkenslag Emmen, C-veld Weiteveen en Bedrijvenpark A37.

Kleine verschillen per saldo.

Overschrijding onderhoud door achterstallig onderhoud (€ 108.000), verhoging van energiekosten (€ 25.000) en advieskosten voor de uitbreiding van woonwagenstandplaatsen (€ 342.000). Omdat niet alle kavels in 2023 zijn verkocht wordt  een deel van de kosten uit de verkoop van kavels gedekt. De opbrengst van de kavels zullen in 2024 aan de reserve Vastgoedexploitatie worden toegevoegd. Om de lasten en baten budgetneutraal te laten verlopen is het voorstel om voor 2023 een bedrag van         € 316.000 te onttrekken uit de reserve Vastgoedexploitatie woonwagens.  (zie ook de baten).

Kosten voor inhuur Yspeert Advocaten in verband met het vertrek van diverse, ervaren juristen, het opvangen van de werkdruk en wegwerken van achterstanden in de afhandeling van bezwaarschriften (€ 124.000). Het restant bestaat uit diverse kleine verschillen per saldo (€ 61.000).

De uitgaven betreffen de werkelijk uitvoeringskosten SNN en de uitbetaalde subsidies aan particulieren. Deze uitgaven worden door 70% gedekt uit rijksbijdragen en voor 30% cofinanciering door andere gemeenten. Zie baten.

Voordeel € 142.000 op de woon- en leefvisies. Door het niet kunnen aanstellen van een programmamanager is de opdracht stil komen te liggen. Voordeel  € 46.000 bestaat per saldo uit diverse kleine verschillen.

Regiodeal saldo neutraal (zie ook baten).

Een nadeel veroorzaakt door een saneringsopdracht in Nieuw-Dordrecht en asbestverwijdering in Emmer-compascuum.

Bij BERAP II 2023 is een voordeel op loonsom en een nadeel op inhuur gemeld door vacatureruimte en opvulling hiervan met tijdelijke inhuur. Dit gemelde voordeel was te optimistisch, waardoor er nu een tekort op de loonsom is ontstaan. Het gemelde voordeel bedroeg € 330.000. Het huidige nadeel op loonsom bedraagt € 145.000. Op inhuur is een tekort van € 43.000. Verder zijn er tekorten op andere kosten gemaakt voor personeel. Dit komt doordat er nieuw en vaak onervaren personeel is aangetrokken, waardoor meer opleidingen benodigd waren (€ 32.000). Verder zijn er diverse kleine verschillen per saldo van      € 65.000.

De nieuwe wet goed verhuurderschap is recent ingevoerd, waardoor het budget voor 2023 nog niet is gebruikt. Wel zijn er plannen voor 2024 om meer werkzaamheden uit te voeren voor deze wet, waardoor het budget dan gebruikt zal worden.

Het in rekening brengen van tekeningbeheer voor gemeente Borger-Odoorn die door gemeente Emmen zijn uitgevoerd.

Door ondercapaciteit en ziekte is er met behulp van inhuur een inhaalslag geweest voor de achterstallige in rekening te brengen erfpachtnota's.

Kleine verschillen per saldo waarbij de grootste post bestaat uit huurverhoging en afrekening eigenaarslasten.

Het voordeel wordt veroorzaakt doordat er meer aansluitingen rioleringen/leidingen zijn.

De onttrekking aan de voorziening riolering komt lager uit dan was voorzien hetgeen een nadelig effect heeft voor het jaarrekeningresultaat.

De vergoeding vanuit het afvalfonds verpakkingen valt € 144.000,- hoger uit dan vooraf ingeschat.

In de begroting is een onttrekking uit de voorziening opgenomen ter incidentele dekking van investeringen in PMD hoogbouw en het wisselen van de PMD/GFT minicontainers. Hiervoor is het budget niet volledig benut o.a. door het niet doorgaan van het wisselen van de PMD/GFT minicontainers. Ook kapitaallasten zijn niet voor het volledige jaar vanuit AREA doorberekend. Hierdoor is het onnodig gebleken om de onttrekking door te voeren en wordt het bedrag middels de voorziening meegenomen naar volgend jaar. Dit nadeel valt weg tegen hetzelfde voordeel aan de lastenkant.

Lagere baten zwerfafval.

De verhouding variabel en vast in de baten afvalstoffenheffing is niet correct begroot. Pas nu de ledigingen over 2023 bekend zijn kan dit aangepast worden voor de komende jaren.

Het jaarplan bodem wordt voor een gedeelte gedekt uit SPUK-gelden. Het voordeel wordt veroorzaakt door een correctie afrekening uit 2021 van € 165.000. In 2021 is de SPUK per abuis niet volledig geboekt waardoor nu een voordeel ontstaat. Voor 2023 is er een bedrag van € 81.000 minder geput uit de SPUK dan voorheen is begroot.
Verschil ad € 705.000 betreft een administratieve correctie uit 2022. In 2022 is per abuis de dekking voor het jaarplan bodem gedekt uit de reserve bodemsanering. De dekking had plaats moeten vanuit de SPUKS die op de balans staan.  
Derhalve een correctie in 2023 wat lijdt tot een storting in de reserve (zie ook reserve). Verschil ad € 705.000 betreft een administratieve correctie uit 2022. In 2022 is per abuis de dekking voor het jaarplan bodem gedekt uit de reserve bodemsanering. De dekking had plaats moeten vanuit de SPUKS die op de balans staan.  Derhalve een correctie in 2023 wat lijdt tot een storting in de reserve (zie ook reserve).

Diverse kleine verschillen per saldo.

Nieuwe facilitaire projecten in 2023 die nog niet volledig zijn uitgevoerd en waarvan de begrote lasten en baten nog niet volledig zijn aangewend, onder andere Erica project aan de Zende, Emmen bouwplan ten noorden van de Molenstraat, Klazienaveen 3 woningen aan de Schoorstraat.

Facilitaire projecten gestart voor 2023 waarvan de restantbudgetten per 01-01-2023 voor de lasten en baten niet in de begroting zijn verwerkt.

Minder baten op bouwgrondexploitaties als gevolg van lagere uitgaven op projecten (zie lasten).

Meer tussentijdse winstneming grondexploitaties.

Gerealiseerde winst op afgesloten grondexploitaties. Met name Oude brandweerlocatie oost te Emmen, Plan ten noorden van de Postweg te Barger-Compascuum en Stroomdal te Schoonebeek.

Gedeeltelijke vrijval van eerder getroffen voorziening voor negatieve grondexploitaties. Met name bedrijventerrein de Tweeling en Businesspark Meerdijk.

Emmen is penvoerder van de subsidieregeling Volkshuisvestingsfonds. De uitgaven worden volledig bij Emmen geboekt, maar worden voor 70% gedekt uit de rijksbijdrage Volkshuisvestingsfonds  en voor 30% bijdrage cofinanciering door andere deelnemende gemeenten. Het voordeel komt voort uit de late openstelling van de regeling en dat er minder aanvragen zijn binnengekomen.

Regiodeal saldo neutraal (zie ook lasten).

Opbrengst verkoop kavels woonwagencentrum (€ 197.000) (zie ook lasten) en minder huurinkomsten door verkoop kavels         (€ 38.000).

Het totale nadeel € 206.000 wordt veroorzaakt door een geringe uitname uit de reserve bodemsanering van € 155.000. Doordat de kosten van het jaarplan bodem (zie lasten) niet volledig zijn gerealiseerd in 2023 is er ook een mindere aanspraak gedaan op de reserve. Het nadeel € 51.000 ziet toe op diverse kleine verschillen per saldo.

De niet gebruikte middelen omgevingsplan worden gestort in de reserve (zie lasten). Deze middelen zullen volgend jaar opnieuw aangewend worden om de werkzaamheden voort te zetten.

Resultaatboeking grondexploitaties en facilitaire projecten