De instroom van asielzoekers is in 2023 verder toegenomen. De opvangcapaciteit in Ter Apel bleek daarvoor het afgelopen jaar ontoereikend. De Spreidingswet biedt perspectief, maar heeft in 2023 geen effect gehad omdat deze door de val van het kabinet-Rutte IV vertraging heeft opgelopen en pas in 2024 van kracht is geworden.
We zien helaas ook de keerzijde van de grote toestroom aan asielzoekers. Met name op het station in Emmen-centrum en in Nieuw-Weerdinge wordt veel overlast ervaren van een specifieke groep asielzoekers (meestal veilige landers). Dit vraagt extra capaciteit van Buitengewoon Opsporing Ambtenaars (BOA's) en (schaarse) politie. In Nieuw-Weerdinge zijn als aanvulling op de BOA’s en de politie, straatcoaches, beveiligingscamera’s en extra beveiligingspersoneel ingezet. Zij worden waar nodig ingezet om de overlast van een groep asielzoekers, als zij lopend de route afleggen tussen Emmen en het aanmeldcentrum in Ter Apel, te voorkomen en te beperken. Straatcoaches spreken de taal van de doelgroep en leggen zo contact met deze jongeren.
Nu duidelijk is dat de toestroom van asielzoekers onverminderd hoog blijft, is gebleken dat deze maatregelen in 2023 noodzakelijk bleven en zijn geïntensiveerd. Naast de eerdere crisisopvang voor reguliere asielzoekers heeft de gemeente Emmen in 2023 ruimhartig opvangvoorzieningen beschikbaar gesteld voor Oekraïners (zie verder Programma 9, 'Bijzondere doelgroepen').
We kunnen het echter niet alleen als gemeente. Daarom hebben we in 2023 afspraken gemaakt met staatssecretaris Van der Burg en het COA om overlast door veilige landers te verminderen. Zo is na overleg tussen de burgemeesters van Emmen en Westerwolde met de staatssecretaris en de directeur van het COA een zogeheten Proces Beschikbaarheids Locatie (PBL) op het aanmeldcentrum ingericht. Doel van de PBL is om veilige landers versneld door de procedure te leiden. De eerste ervaringen leren dat zich ondanks de inrichting van de PBL incidenten en overlast bleven voordoen. De eerdergenoemde opschorting van de Spreidingswet heeft hierop een vertragend effect gehad. Dit is aanleiding geweest om bij het COA aan te dringen op meer opvangcapaciteit binnen de PBL. Dat moet ertoe leiden dat meer veilige landers die geen kans maken op een verblijfstatus versneld door de procedure worden geleid.
